ZUM u dziecka – czynniki ryzyka – choroby i wady anatomiczne
Do rozwoju zakażenia układu moczowego może dojść u każdego, a małe dzieci są na nie szczególnie podatne (podobnie jak na inne infekcje – warunkowane jest to niedojrzałością układu immunologicznego).
Istnieją ponadto czynniki ryzyka, które zwiększają prawdopodobieństwo zachorowania. Należą do nich:
- wady anatomiczne i czynnościowe układu moczowego (np. refluks pęcherzowo-moczowodowy u dziecka, poszerzenie układów kielichowo-miedniczkowych, przeszkody mechaniczne zaburzające przepływ moczu – w tym uropatie zaporowe, wszelkie wady wrodzone dróg moczowych, dysfunkcje czynnościowe pęcherza moczowego itd.); jest to ważny czynnik nawrotowych ZUM, którym sprzyja zaleganie moczu,
- stulejka u chłopców – sprzyja m.in. zakażeniom bakterią Proteus obecną pod napletkiem,
- zrośnięcie i sklejenie warg sromowych u dziewcząt,
- kamica moczowa u dziecka,
- nieprawidłowe pH i skład moczu,
- owsica (owsiki u dzieci),
- niedobory odporności (wrodzone lub nabyte) – sprzyjają każdym zakażeniom, także ZUM,
- antybiotykoterapia stosowana z innych przyczyn (prowadząca do zmian we florze bakteryjnej oraz do przejściowego obniżenia odporności),
- cukrzyca.
Dziecko może być podatne na infekcje dróg moczowych, kiedy posiada obciążony wywiad rodzinny w kierunku nawracających zakażeń układu moczowego.
Zapalenie układu moczowego u dziecka – inne czynniki ryzyka
Mając na uwadze fakt, że dziecko to osoba do 18. roku życia, należy wspomnieć też o czynnikach ryzyka zakażenia układu moczowego, takich jak aktywność płciowa oraz ciąża u dziewcząt (powiększona macica uciska drogi moczowe, co w połączeniu z zachodzącymi w organizmie zmianami hormonalnymi sprzyja zaleganiu moczu i rozwojowi bakterii).
Do innych czynników predysponujących do infekcji dróg moczowych u dzieci należą:
- korzystanie z basenu,
- cewnikowanie (dlatego powinno być ono wykonywane wtedy, gdy jest naprawdę konieczne),
- nieprawidłowa higiena – dotyczy to m.in. dzieci, które mają rzadko zmienianą pieluszkę, nieprawidłowo mytą okolicę krocza itd.,
- tendencja do wstrzymywania mikcji – problem ten często dotyczy dzieci w trakcie odzwyczajania od pieluszki i nauki korzystania z toalety oraz dzieci przedszkolnych,
- spożywanie zbyt małych objętości płynów – powoduje to, że drogi moczowe nie są dostatecznie przepłukiwane, co sprzyja rozwojowi bakterii,
- zaparcia,
- nietrzymanie stolca, zanieczyszczanie się stolcem.
Rozwojowi zakażenia dróg moczowych u dzieci sprzyja też stosowanie niewłaściwych preparatów do higieny intymnej – o nieodpowiednim pH, o działaniu podrażniającym.
Kolejnym z czynników ryzyka ZUM u dziecka jest noszenie niewłaściwej bielizny – ze sztucznych, nieprzewiewnych materiałów. Zdarza się także, że mali chłopcy lub ich rodzice zaniedbują odprowadzanie napletka i odpowiednią higienę prącia.
Bibliografia:
- T. Krzeski (red.), Urologia dziecięca,Warszawa 1985.
- Zakażenia układu moczowego; http://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.14.8.
- Ziółkowska H., Grenda R., Zakażenie układu moczowego [w:] Kawalec W., Grenda R., Ziółkowska H. „Pediatria”, tom 1, Warszawa 2013: 665–670.